واکنش عملکرد، روغن و پروتئین دانه کلزا به سطوح مختلف نیتروژن و بور در منطقه اهواز

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و بور بر عملکرد، پروتئین و روغن دانه کلزا هیبرید هایولا 401، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 85-1384 در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اجرا گردید. عوامل آزمایش شامل نیتروژن در سه سطح (150، 200 و 250 کیلوگرم در هکتار) و بور در چهار سطح (0، 5/2، 5 و 10 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش نیتروژن تا 250 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه (2890 کیلوگرم در هکتار) به طور معنی‌داری افزایش یافت. از طرفی عملکرد دانه به طور معنی‌داری تحت تأثیر مصرف بور قرار گرفت. به نحوی که بیشینه عملکرد دانه (2760 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 10 کیلوگرم بور در هکتار به دست آمد. اثر متقابل نیتروژن و بور بر عملکرد دانه معنی‌دار نشد. با این حال، بیشینه عملکرد دانه با مصرف 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و 10 کیلوگرم بور در هکتار با میانگین حدود 3100 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در مجموع با مقایسه میانگین تیمارهای مورد بررسی، مشاهده شد که تیمار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و 10 کیلوگرم بور در هکتار، عملکرد دانه و روغن بالاتری را نسبت به تیمار 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و عدم مصرف بور تولید کرد. درصد روغن و پروتئین دانه به مقدار زیادی تحت تأثیر مصرف نیتروژن قرار گرفت. به نحوی که با افزایش کاربرد نیتروژن، درصد پروتئین و روغن دانه به ترتیب افزایش و کاهش معنی‌داری را نشان دادند. در حالی که بین سطوح مختلف بور از نظر اثر بر درصد پروتئین و روغن دانه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. نتایج همچنین نشان داد که رابطه عملکرد دانه و درصد پروتئین و روغن دانه به صورت معادله درجه دو می‌باشد. این رابطه به شدت تحت تأثیر نیتروژن قرار گرفت. به نحوی که با افزایش نیتروژن، کاهش درصد روغن و به ویژه پروتئین دانه در سطوح بالای عملکرد دانه کندتر بود. هر چند اثر بور بر رابطه بین عملکرد و درصد پروتئین و روغن دانه کمتر از اثر نیتروژن بر این رابطه بود، ولی با افزایش کاربرد بور نیز تا اندازه‌ای از نرخ کاهش درصد پروتئین و روغن دانه کلزا در سطوح بالای عملکرد کاسته شد.